ዜና ትግርኛ

Details: Written by: ክብሮም ከሰተ; Published: 13 August 2025

ሎሚ ሎሚ እቲ ንዓመጽን ኣድልዎን ዝጽየንን ዝኹንን ሚዛን ሓቅን ፍትሕን ዝሕሉ ፋሪሓ እዝግኣብሄር መሰረቱ ዝገበረ ቅኑዕ ሰብኣዊ ሕልና፡ ደረጃ ብደረጃ ካብ ኣእምሮ ደቂ-ሰባት ዝርሕቕ ዘሎ ይመስል። ዋሕስን ጠበቓን ውሑዳት፡ ድኹማትን ድኻታትን፡ ጸረ-ዓመጽን ዓመጽትን ኮይኑ ከገልግል ዝቖመ ዓለማዊ ትካላትን ሕግታትን ብተመሳሳሊ፡ ተልእኾኡ ክፍጽም ኣብ ዘይኽእለሉ ደረጃ ኣንቆልቊሉ ይርከብ። ከም ናይ’ዚ ውድቀት መግለጺ ከኣ፡ ፖለቲካዊ ስልጣንን ሃብትን ዝሓዙ ውልቀ-ሰባትን ጉጅለታትን ያዕ ዝብል ሕጊ ስኢኖም ተሓቢኦም ዘይኮነ ብወግዒ፡ ብጌጋ ዘይኮነ ብዝተጸንዐ መንገዲ ኣብ ፍጹም ዕንወትን ምጥፋእ ዘርኢ ወዲ-ሰብን ክነጥፉ ይረኣዩ ኣለው።

ኣብ ምህዞ ስነ-ፍልጠታዊ ምርምርን መጽናዕትን ዝነጥፉ ገለ ወገናት፡ ንጹርን ቀያድን ሕግታት ተገይርሎም ምሉእ ተልእኾኦም፡ ጸገማት ወዲ-ሰብ ኣብ ምቅላልን ምፍታሕን ኣብ ክንዲ ዘትኩሩ፡ ዓለምና ብደርቂ ዋሕዲ ሰብ ከም ዝተጠቕዓት፡ ብምህዞ ሰብ ከፍርዩ፡ ኣብ ምቅይያር ኣካላት ስርዓተ መፍረ፣ ኣስተምህሮ ከመይነት ኣፈጻጽማ ስጋዊ ርክብ፣ ቀጻልነት ሕብረተ-ሰብ ዝቖርጽ ካብ ሕጊ ተፈጥሮ ዝወጸ ስርዓተ መውስቦ፣ ኣብ ደቓይቕ ህይወት ሰብን ኣባይትን ናብ ነበረ ዝቕይር ብብዙሕ ቶናት ዝቑጸር ክብደት ዘለዎ ቁምቡላን መርዛም ጋዝን ዝተሰከመ ምሳይላትን ኣብ ምፍራይ ክቀዳደሙ ንዕዘብ ኣለና።

Details: Written by: ክብሮም ከሰተ; Published: 29 July 2025

ውልቀ-መላኺ ኢሳያስ ናብ ቃልሲ ንነጻነት በረኻ ክወጽእ እንከሎ ናይ ንጉሳዊ ስርዓት ኢትዮጵያ ተልእኾ ከም ዝነበሮ፣ ኣብ ቃልሲ ምስተጸምበረ ምስ ስርዓት ሃ/ስላሰን ትካል ስለያ ኣመሪካ (ሲ ኣይ ኤ)ን ብዝነበሮ ርክብ ዝተፈላለዩ ደገፋት ይግበረሉ ምንባሩን፣ ምስ ስርዓት ደርግ ኣብ ዝካየድ ዝነበረ ሕቡእ ዘተ ሰላም ትሕቲ ሃገራዊ ነጻነት ክቕበል ይሸማገል ምንባሩ፡ ግዜን ቦታን ብምጥቃስ ብወግዒ ዝውቀስ ሰብ ምዃኑ ይዝከር። እንተኾነ ነቲ ዝቐርበሉ ክሲ ዋላ ሓንቲ መዓልቲ ጌጋ ወይ ሓቂ ዝብል መልሲ ሂብሉ ኣይፈልጥን። ውሑዳት ዘይኮኑ ሰባት ግን ኢሳያስ ኣባል ሃገራዊ ስለያ ኣመሪካ ሲ ኣይ ኤ’ዩ ዝብል ርእይቶኦም ብሰነዳት ኣደጊፎም ክሕብሩ ጸኒሖም ኣለው።

Details: Written by: ክብሮም ከሰተ; Published: 24 July 2025

ህዝቢ ኤርትራ ከም ህዝቢ ብገዳማዊ ሓይሊ ዘይኮነ ብዘቤታዊ ገዛኢ ናይ ህልውና ሓደጋ ካብ ዘጋጥሞ ነዊሕ ዓመታት ኮይኑ ኣሎ። እቲ ዘቤታዊ ጸላኢ ዝጠንቁ ስቓይ ከኣ፡ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ብዓቐንን ብዓይነትን ይውስኽ ደኣምበር ይቕንስ የለን። ዓቕሉ ዝጸበቦ ህዝቢ ብሓፈሻ፡ መንእሰያት ከኣ ብፍላይ ብዘረኸብዎ ኣጋጣሚታት ተጠቒሞም ህይወት ንምድሓን ብእግረይ ኣይውጽእኒ ካብ መቑሕ ባርነት ክሃድሙ፡ ካብ ኤርትራ ሰጊሮም ዘዕርፉለን ጎረባብቲ ሃገራት ክሳብ ብባሕሪ ድዩ ብኣየር ናብ ርሑቕ ስደት ይጎዓዙን መሊሶም ኣብ ካልእ መጻወዲያ ይእትው ኣለውን።

ዜጋታትና ኣብ ማይበቶምን ሃገሮምን እፎይታን ክብርን ኣይረኸቡን። ኣብ ጉዕዘኦም ከኣ ግዳይ ምንጪ ኣታዊ ደላሎ ይኾኑ ናይ ኣድሕኑና ኣውያት የስምዑ ኣለው። ኣብ ልምዓት እንተዝውዕል ብዙሕ ሽግራት ከቃልል፡ ናይ ስራሕ ዕድላት ክፈጥር ዝኽእል ዝነበረ ኤርትራዊ ገንዘብ፡ ኣብ ምስግጋር ደቂ-ሰባት ዝተዋፈሩ ነጋዶ ደምን ጽላል ዝኾንዎም መሓውራት መንግስትን ጁባ ኣትዩ ይጠፍ ኣሎ። ልዕልቲ ገንዘብ ከኣ ኤርትራዊ ዜጋ ሰብኣዊ ክብሪ ስኢኑ ይዋረድ፣ ይጋፋዕ፣ ይእሰር፣ ይቕዘፍ ኣሎ።

Details: Written by: ክብሮም ከሰተ; Published: 10 July 2025

ካብ እዝኒ ዓይኒ፡ ካብ ቃል ተግባር’ዩ ዝያዳ ዝእመን። ድሕሪት ምልስ ኢሉ ከም ህዝቢ ዝመጻእናሉ ፖለቲካዊ መስርሕ ንዝዝክርን ዝግምግምን ቅኑዕ ሕልና ዘለዎ ውልቀ-ሰብ ኮነ ፖለቲካዊ ውድብ፡ ኣብ’ዚ መድረኽ’ዚ ብገለ ኤርትርራውያን ዝንዛሕ ዘሎ መሰረት ዘይብሉ ፕሮፖጋንዳ ርትዓዊ ሚዛንካ ዘስሕት ኣይኮነን። ስለምንታይ’ሲ ፖለቲካዊ ተፈጥሮን ፋሽሽታዊ ተግባርን ዘቤታዊ ገዛኢ ኤርትራ ብእዝኒ ጽሮት ዘይኮነ ብዓይኒ፡ ብቃል ዘይኮነ ብተግባር ዝፍለጥ ስለ ዝኾነ ብፕሮፖጋንዳዊ ስብከቱ ተደናጊረ፡ ሓቂ መሲሉኒ ኢልካ ከተመኽንየሉ ዘኽእል ቦታ የብሉን።

ብዛንታ ብክለሰ-ሓሳባዊ ተንታን ዘይኮነ ብተግባር ልዕሊ 34 ዓመት ካብ መሰረታዊ ፖለቲካዊ መሰላት ክሳብ መሰረታዊ ሰብኣዊ መሰል ጨፍሊቑ፡ ብስም ስውኣትን ምኽባር መሬታዊ ልኡላውነትን እናተመጻደቐ ንዝገዝአካ ዘሎ እንኮ-ሰባዊ ስርዓት በቲ ልክዑ ከተለሊ ዘይምኽኣል መሰረታዊ ዛዕባኻ ምዝንጋዕ፡ ካብ ጥዑይ ሰብኣዊ ሕልና ምውራድ፡ ኣብ ከማኻ ሰባት ምምላኽ ’ዩ።

Details: Written by: ክብሮም ከሰተ; Published: 24 June 2025

ብሓቂ ካብ ህዝባዊ ወጽዓ ተወሊዱ፡ ኩለንተናዊ ህዝባዊ ልኡላውነት ከረጋግጽ ወጢኑ ዝብገስ ፖለቲካዊ ውድብ፡ ናይ ግድን ከማልኦ ዘለዎ ናይ ርሑቕ ርሕቀትን ቀረባ ርሕቀትን (ስትራተጂን ስልትን) ዕለማታቱ ብዘርኢ ዝተሰነደ ኣንፈት ክምራሕ ኣለዎ። ሕቶ ተማላላኢ ዓቕሚ ዘለዎ ቀላሲ መሪሕነት፡ ሕጋዊት ትካላዊ ኣሰራርሓን ንምምላስ ካብ ቀዳምነት ቀዳምነታት ክሰርዕ ኣለዎ። ቅድሚ ናይ ካልኦት ጉድለታት ምርኣዩ ውሽጡ ክፍትሽ ክግምግም ከመዓራሪ፡ ፖለቲካዊ ንቕሓት ኣባላቱ ንምብራኽ ክረባረብ ይግባእ።

Details: Written by: ክብሮም ከሰተ; Published: 09 June 2025

ኣብ’ዚ ቀረባ ዓመታት ብለዕለዎት ሓላፍቲ መንግስቲ፡ ምሁራትን መዕከናት ዜናን ኢትዮጵያ፡ ደግሲ ናይቲ 30 ዓመት ዝወሰደ’ሞ ኣብ 1993 ከኣ ብህዝበ ውሳኔ መደምደምታ ዝተገብረሉ ደማዊ ኲናት ኤርትራን ኢትዮጵያን ምስማዕ ዘየቋርጽ ዝውቱር ኮይኑ ኣሎ፡፡ ቀይሕ ባሕርን ወደብ ዓሰብን ባህሪያዊ ሃብትና’ዩ፡ ንሕና ብዙሓት ንሳቶም ውሑዳት፡ ሕራይ እንተደኣ ኢሎም ብሰላም ኣይፋል እንተይሎም ብሓይሊ ክንውንኖ ኢና ዝብል መሰረት ዘይብሉ ፕሮፖጋንዳዊ ጎስጓስ ይቕጽል ኣሎ።

እዚ ብፍቕዲ ንሕና ስለ ንበዝሕ መበገሲ ዝገበረ፡ ቀይሕ ባሕርን ወደብ ዓሰብን ባህሪያዊ ሃብትና’ዩ ዝብል ፍጹም ሓላፍነት ዝጎደሎ ሓድሽ ወፍሪ፡ ብቐጥታ ንልኡላውነት ኤርትራ ዝጥሕስ’ዩ። ንልኡላውነት ኤርትራ ምጥሓስ፡ ንህዝቢ ኤርትራ ከም ህዝቢ ንዕቀት’ዩ። ግጥሙ ምስ’ቲ በዓል ቤት ዝኾነ ህዝቢ ክኸውን ከኣ ናይ ግድን’ዩ። ከምኡ ስለ ዝኾነ ከኣ’ዩ ኣብ ህዝቢ ኤርትራ፡ ነቲ ብሓይልን ብሕግን ዝተሳዕረ ደግሲ ትምክሕታዊ ዕንደራ ንመክት ዝብል ቁጠዐ ፈጢሩ ዝርከብ።

ዜና ትግርኛ

ዘርእን ቦታን ዘይፈሊ ቅኑዕ ሰብኣዊ ሕልናን ፍትሓዊ ፖለቲካዊ መርገጽን ብኩሉን ኣብ ኩሉን ይጠጥዕ።

ነቲ ሕቡእ ዘግሃደ “ጽምዶ” ዝኸፍአ ጫፍ ፖለቲካዊ ክድምናን መግደፍን።

ድምጺ ግፉዓት ዘይምዃን፡ ዘይተገዳስነት ወይስ ካብ ዝርገተ ሓሳብ ዝብገስ መርሆ ምስኣን?

ካብ ድሌቶም ወጻኢ ብኣካል ተፈላልዮም ዝጸንሑ ኣሕዋት ህዝብታት፡ ተራኺቦም ድዩ ክበሃል ዘለዎ ወይስ ተዓሪቖም?

ብንጹር ስነ-ሓሳብ፡ ዓሚቕ ገምጋም ስራሕ፡ ዘይምራሕን ዘይግራሕን ፖለቲካዊ ምትእኽኻብ ውጽኢቱ ደምበርበር ክኸውን ግድን’ዩ

ዘይናትካ ናተይ ምባል ‘ምበር፡ ምኽንያታዊ ሕቶ ምቕራብሲ ኣየባእስን።